Επιχείρηση διάσωσης του αρχοντικού Πλακίδα

Πριν από ενάμιση αιώνα, ήταν κάτι σαν… παλάτι. Ένα μεγάλο διώροφο αρχοντικό, με κατώι κι άλλους χρήσιμους για την εποχή χώρους, με καμάρες στα υπόγεια, με 12 δωμάτια, με σκαλιστά ταβάνια, με ζωγραφισμένους τοίχους κι άλλες καλλιτεχνίες. Σήμερα, το αρχοντικό Πλακίδα στο Κουκούλι έχει χάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την αρχοντιά του και προσπαθεί να αντέξει όρθιο για να συνεχίζει να αποτελεί μέρος της ζαγορίσιας πολιτιστικής κληρονομιάς και αρχιτεκτονικής.

Η Περιφέρεια Ηπείρου και το υπουργείο Πολιτισμού καταβάλλουν αυτή την περίοδο μια προσπάθεια για τη διάσωση του διατηρητέου αυτού μνημείου, η κατάσταση του οποίου κρίνεται κρίσιμη. Σε συνέχεια προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των δύο φορέων που αποφασίστηκε τον Δεκέμβριο, η οικονομική επιτροπή της Περιφέρειας Ηπείρου ενέκρινε σήμερα τις διαγωνιστικές διαδικασίες για την αναστήλωση της οικίας Πλακίδα, με προϋπολογισμό 247.630 ευρώ. Όπως αποφασίστηκε, θα γίνει προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση, λόγω του επείγοντος χαρακτήρα του έργου. Επί της ουσίας, αν δεν γίνουν εργασίες μέσα στο καλοκαίρι, το μνημείο κινδυνεύει με κατάρρευση. 

Η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Ηπείρου με έγγραφό της είχε ζητήσει τη συνδρομή της Περιφέρειας Ηπείρου για την ανακατασκευή της στέγης και την αποκατάσταση των εσωτερικών χώρων του αρχοντικού Πλακίδα, καθώς από τις βροχοπτώσεις της περιόδου Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2017 επιδεινώθηκε η στατικότητα του φέροντος οργανισμού του κτιρίου και προκλήθηκαν σοβαρές φθορές των ξύλινων στοιχείων στο εσωτερικό.  

Για την αποκατάσταση του αρχοντικού, υπάρχει εγκεκριμένη μελέτη από το 2011. Βάσει αυτής της μελέτης, είχαν γίνει κάποιες πρώτες εργασίες, προϋπολογισμού 150.000 ευρώ, από την Περιφέρεια Ηπείρου, σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού, το 2013.

Το αρχοντικό της οικογένειας Πλακίδα χτίστηκε το 1820, πριν από 200 χρόνια δηλαδή, κι ανακατασκευάστηκε το 1875. Το 1973, το αρχοντικό χαρακτηρίστηκε ιστορικό και καλλιτεχνικό οικοδόμημα, διότι «αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής τόσον του παρελθόντος όσον και των αρχών του παρόντος αιώνος». Το 1998, οι εγγονές του Ευγένιου Πλακίδα (ευεργέτη του Κουκουλίου), Ευγενία Ζαρουχλιώτη και Ειρήνη Δάνου, παραχώρησαν το πάλαι ποτέ αρχοντικό με συμβολαιογραφική πράξη δωρεάς στην Αδελφότητα Κουκουλιωτών «Ευγένιος Πλακίδας».  

Το 2004, οι τοπικές υπηρεσίες Πολιτισμού προχώρησαν στην αποτοίχιση τοιχογραφιών του αρχοντικού Πλακίδα, προκειμένου αυτές να διασωθούν. Πρόκειται για τοιχογραφίες με πλούσια θεματογραφία από φυτικά διακοσμητικά, οι οποίες φυλάσσονται στο αρχοντικό Μίσιου στα Γιάννενα, στην έδρα της Υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων.  

* Φωτογραφία από την έκθεση των τοιχογραφιών του αρχοντικού Πλακίδα που είχε γίνει στη Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων τον Δεκέμβριο του 2017